حدود سه هزار میلیارد تومان در سه سال اخیر در جایی که قبلا تالاب بوده برای طرح های مقابله با بیابان زایی و پدیده ی ریزگردها هزینه کرده اند تنها به این دلیل که نمی خواهند حق آبه دهند. حدود چهار هزار هکتار از نهال های کاشته شده خشک شده زیرا منطقه استعداد رشد گونه ی کاشته شده را نداشته است هرچند می خواستند با این کار صدای مردم را ساکت کنند.
به گزارش کاوش، محمد درویش پژوهشگر و فعال محیط زیست در نشست تخصصی با موضوع مقایسه انتقال آب خزر و کارون که شامگاه جمعه ( ۱۷ آبان ماه) با همکاری انجمن دیده بان جلگه سبز خوزستان در اهواز برگزار شد، با بیان اینکه براساس گزارشات کل حجم سیلاب فروردین ماه سال جاری خوزستان ۱۳٫۵ میلیارد متر مکعب بوده است، اظهار کرد: آورد سالانه ی رودخانه ی کارون بطور متوسط ۱۴ میلیارد متر مکعب است که در شرایط خاص تا ۳۰ میلیارد مترمکعب افزایش پیدا می کند، اما این گفته که ۴۰ میلیارد متر مکعب حجم آورد سیلاب بوده اشتباه است و در یکماه چنین رقمی تصور شدنی نیست.
وی با اشاره به اینکه سیل خوزستان به دلیل عدم مدیریت مخزن رخ داد، ادامه داد: آقای خدابخشی معاون آب و برق خوزستان بهمن ماه سال گذشته در روزنامه ی ایران اعلام کرد که ما با سیلی متراکم و با حجم بالا در نوروز ۹۸ روبه رو خواهیم شد و سازمان هواشناسی نیز سه هفته قبل از وقوع سیل این را گفته بود در نتیجه سیل اخیرقابل پیش بینی بود.
این کنشگر محیط زیست عنوان کرد: اینکه برخی ادعا می کنند اگر سدها نبود خوزستان به زیر آب می رفت و سیلاب اخیرنشان دهنده ی این است که برای مقابله با سیل باید تعداد سدها را افزایش دهیم به هیچ عنوان درست نیست و بجای ارائه فرمول سدسازی باید کاری کنیم که ضریب هرزآب کاهش پیدا کند و همچنین پوشش گیاهی در مناطق مجددا رشد کند و در این صورت به شکل پایداری می توانیم با سیل مقابله کنیم.
درویش افزود: خوزستان یکی از استان هایی است که اگر فعالان محیط زیست مطالبه محورانه، هوشمندانه و خردمندانه حرکت کنند طبیعت آن پتانسیل را دارد که همراهی کند.
مشکل خشکسالی مدیریتی است نه خشکسالی طبیعی
این پژوهشگر و فعال محیط زیست با بیان اینکه در خوزستان با فراوانی آب روبه رو هستیم، تاکید کرد: مشکل کمبود آب وجود ندارد بلکه مساله کیفیت از بین رفته ی آب است و در واقع مشکل ما نه خشکسالی طبیعی بلکه خشکسالی مدیریتی است.
محمد درویش با عنوان اینکه کشورعربستان سعودی دارای ۳۰ میلیون نفر جمعیت است و ۱٫۵ برابر ایران وسعت دارد، تصریح کرد: آب شرب مورد نیازعربستان سالانه سه میلیارد متر مکعب است اما کل آب قابل استحصال آن یک میلیارد متر مکعب است یعنی توانایی تامین آب شرب مردم را نیز ندارد پس اگر یکی از تنش های جدی امنیتی و کابوس همیشگی آل سعود درعربستان کم آبی مردم به خصوص در شهرها و روستاهای دور از ریاض بوده طبیعی است.
مردم را از کابوسی به نام بی آبی می ترسانند
وی اضافه کرد: اما ما در کشوری زندگی می کنیم که آب قابل استحصال آن ۱۰۰ میلیارد مترمکعب ( این رقم بعضا به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب نیز می رسد) و کل آب شرب مورد نیاز مردم ۸ میلیارد مترمکعب است یعنی هشت درصد آب قابل استحصال ایران می تواند آب شرب مورد نیاز تمام مردم کشور را تامین کند در صورتیکه در عربستان این رقم ۳۰۰ درصد است، پس چرا همه ی مردم ایران را تقریبا در هرکجا که باشند از کابوسی به نام بی آبی می ترسانند؟
این طرفدار حفظ محیط زیست اذعان کرد: در گیلان میزان ریزش آسمانی چهار برابر میانگین نیازهای بخش شرب، خدمات و کشاورزی است با این وجود در این استان بزرگترین پروژه های سدسازی به بهانه ی کمبود آب شرب اجرا می شود، در خوزستان نیز همین مشکل وجود دارد.
به بهانه ی ملاحظات سیاسی ـ امنیتی، ملاحظات محیط زیستی را ذبح کرده ایم/ صدای فعالان محیط زیست به جایی نرسید
این کنشگر محیط زیست توضیح داد: تمام کسانی که می گویند اقتصاد مهمتر از محیط زیست است باید بیایند و خوزستان را ببینند، به بهانه ی ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی ملاحظات محیط زیستی را در خوزستان ذبح کرده ایم و اتفاقا اکنون ملاحظات امنیتی و اجتماعی اقتصادی آسیب جدی دیده است.
محمد درویش اظهار کرد: بیش از سه دهه ی پیش فعالان محیط زیست به دیوار کشیدن با عنوان دایک مرزی به بهانه ی مسائل امنیتی بر روی یک تالاب بین المللی و ارزشمند به نام شادگان اعتراض کردند اما صدای ما به جایی نرسید.
وی با بیان اینکه ذبح ملاحظات محیط زیستی به اقتصاد نیز ضربه می زند، افزود: مگر کسانی که می خواستند در دریاچه ی ارومیه ی ۲۰۰ هزار شغل ایجاد کنند و به بهانه ی آن مجوز احداث ۱۰۵ سد صادر کردند که بر روی تمام رودخانه های منتهی به دریاچه ۷۲ سد ساخته شد، مشکل اشتغال را حل کردند؟ در شرایط بحرانی کشور چهار هزار میلیارد تومان برای دریاچه ی ارومیه هزینه شد و به گفته ی ستاد احیای دریاچه ی ارومیه برای رفع مشکل آن به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول نیاز است.
این پژوهشگر و فعال محیط زیست عنوان کرد: اگر ما نگران تالاب هورالعظیم، شادگان، تنوع زیستی و حق آبه ی تالاب های استان، ریختن فاضلاب ها به رودخانه ی کارون و نابودی نخلستان ها در جنوب خوزستان هستیم به دلیل این است که مهمترین عنصر محیط زیست ما انسان ها هستیم که اگر مراقب آن نباشیم انسان ضربه می بیند و چه آسیبی بالاتر از اینکه مردم یک سرزمین آن را ترک کنند.
۹۵ درصد مردم خوزستان مایل به مهاجرت از استان هستند/ غم انگیزترین قصه در خوزستان
درویش ادامه داد: سرزمینی که ما ده ها هزار نفر شهید برای از دست ندادن حتی یک وجب خاک آن دادیم کار آن به جایی رسیده است که به گفته ی رییس مجمع نمایندگان خوزستان در نظر سنجی که انجام شده ۹۵ درصد از مردم استان بیان کرده اند که اگر فرصت بدست آورند از خوزستان مهاجرت می کنند که این غم انگیزترین قصه در خوزستان است.
حضور متراکم فعالان محیط زیستی نشان دهنده ی توسعه یافتگی جوامع است
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور یادآور شد: هرکجا که تشکل های مردم نهاد و فعالان محیط زیستی بیشتر و متراکم تر حضور داشته باشند نشان دهنده ی توسعه یافتگی آن جامعه است بنابراین حاکمیت ها و دولت ها باید از وجود این ظرفیت استفاده کنند.
محمد درویش خاطرنشان کرد: درست است که انبوه مشکلات عجیب و غریب در خوزستان وجود دارد اما این پتانسیل وجود دارد که اگر به درستی اقلیم خود را بشناسیم و همچنین به درستی فن گفت و گو را یاد بگیریم نه تنها مرجعیت های مختلف در دستگاه های اجرایی کشور فعالان محیط زیست را مزاحم نمی پندارند بلکه از نظرات آن ها استفاده خواهند کرد.
وی تاکید کرد: فعال محیط زیست میهن پرست ترین آدم این سرزمین است چرا که منافع سرزمین برای آن مهم بوده و بیشتر ازاینکه نگران بحث های نژادی، قومی و جنسیتی باشد به بلوغی رسیده است که مصلحت های مهمتری را مطرح می کند.
وضعیت آب و هوا ۲ مشکل جدی خوزستان است
این کنشگر محیط زیست بیان کرد: در حال حاضر خوزستان ۲ مشکل جدی دارد؛ کیفیت آب و دیگری کیفیت هوا که تمام مشکلات دیگر خوزستان از این ۲ مشکل سرچشمه می گیرد.
درویش اذعان کرد: اگرخوزستان که بزرگترین تولیدکننده محصولات کشاورزی ایران است، استانی که بیشترین منابع نفت و گاز دارد، بالاترین میزان سرمایه گذاری و بهترین منطقه ی آزاد را دارا می باشد و همچنین اینکه ۳۳ درصد آب های سطحی کشور در خوزستان جاری می شود نتوانسته مانع از مهاجرت مردم از استان شود چه انتظاری از دیگر استان ها می توان داشته باشیم؟
وی با بیان اینکه خوزستان علی القاعده باید حداقل روی کاغذ استانی باشد که بشود درآن به اصطلاح پول پارو کرد، ادامه داد: طبق اعلام مرکز آمار ایران در سال ۹۵، بالاترین نرخ های زاد و ولد را خوزستان با ۴٫۸ دهم درصد دارد با این وجود یکی از کمترین میزان افزایش جمعیت را با هفت دهم درصد داشته است و این آمار نشان دهنده ی این است که میزان مهاجرت مردم از استان زیاد است که بخشی از آن به دلیل مشکلات آب و هوا است.
بخش بزرگی از مشکلات استان بستگی به وضعیت تالاب ها دارد
این طرفدار حفظ محیط زیست تاکید کرد: مطالبه ی جدی فعالان زیست محیطی برای برگرداندن توان زیست پالایی خوزستان در گام نخست باید گرفتن حق آبه ی تالاب ها باشد زیرا این تالاب ها مهم ترین شریان های حیاتی خوزستان هستند و اگر وضعیت تالاب های هورالعظیم، شادگان، شیمبار، بامدژ و میانگران خوب و در اوج قدرت تاب آوری خود باشند بخش بزرگی از مشکلات ناشی از دمای بیشتر از ۵۰ درجه ی استان، کاهش ظرفیت گرمایی ویژه و هیولایی به نام ریزگردها در استان کاهش پیدا می کند.
درویش اضافه کرد: اگر این تالاب ها دوباره به شرایط آرمانی خود برگردند استان می تواند در حوزه ی تقویت صنعت صیادی، پرنده نگری و تولید محصولات وابسته به تالاب مانند حصیربافی و گلیم بافی موفق باشد.
وی یادآور شد: در سال ۱۳۴۹ افتخار ثبت اولین کنوانسیون محیط زیستی جهان با موضوع تالاب ها نصیب یک ایرانی شد و در پی آن تالاب های بسیار کوچک و بی اهمیتی ثبت کنوانسیون جهانی رامسر شد اما این اتفاق برای تالاب شادگان نیفتاد، ازفردی که این کنوانسیون را ثبت کرد ” اسکندر فیروز” علت این موضوع را سوال کردم، گفت دقیق نمی دانم چه اتفاقی افتاد اما یک مسائلی در کار بود.
هورالعظیم عملا یک تالاب واقعی نیست!
این کنشگر محیط زیست با عنوان اینکه “این مسائلی در کار است” تا همین امروز یقه ی ما را در مورد هورالعظیم نیز گرفته است، ادامه داد: ما یک پهنه با وسعت یک میلیون هزار هکتار که ۶۰۰ هزار هکتار آن در عراق و ۴۰۰ هزار هکتار در ایران بود را به بهانه های امنیتی و توسعه ی میدان های نفتی از دست دادیم و کوچک کردیم و در حال حاضر سهم ایران از تالاب هورالعظیم حدود ۱۳۰ هزار هکتار است که با حوضچه های ساخته شده در آن دیگرعملا یک تالاب واقعی نیست.
در گرفتن حق آبه تالاب های خوزستان معامله نکنید
درویش خطاب به فعالان محیط زیست با بیان اینکه در گرفتن حق آبه تالاب های ارزشمند استان معامله نکنید، افزود: در حوزه ی آب باید به این سمت رویم که حق آبه ی تالاب های هورالعظیم، شادگان ،بامدژ، میانگران و شیمبار چقدر است و بخواهیم این حق آبه را سازمان آب و برق خوزستان و وزارت نیرو پرداخت کنند.
می خواستند صدای مردم را ساکت کنند
وی توضیح داد: حدود سه هزار میلیارد تومان در سه سال اخیر در جایی که قبلا تالاب بوده برای طرح های مقابله با بیابان زایی و پدیده ی ریزگردها هزینه کرده اند تنها به این دلیل که نمی خواهند حق آبه دهند. حدود چهار هزار هکتار از نهال ها خشک شده است زیرا منطقه استعداد رشد گونه ی کاشته شده را نداشته است هرچند می خواستند با این کار صدای مردم را ساکت کنند.
این پژوهشگر و فعال محیط زیست تصریح کرد: همچنین در این خصوص در غرب کرخه در منطقه ی میشداغ مالچ پاشی صورت گرفته است و حدود چهارصد میلیارد تومان در جایی که پوشش گیاهی بسیار خوب است هزینه شده درحالیکه کافی است منطقه قرق شود و اجازه ی ورود دام داده نشود تا مجددا پوشش گیاهی رشد کند.
محمد درویش تاکید کرد: استفاده از خاکپوش های نفتی برای مناطقی است که سرعت باد بسیار زیاد است و همچنین با یک بیابان و شنزار لم یذرع روبه رو باشیم که هیچ نوع توانی برای استمرار پوشش گیاهی ندارد.
وی با اشاره به افزایش سه برابری کشت برنج خوزستان در جنوب کرخه در سال جاری اظهار کرد: وقتی کشت برنج افزایش پیدا کند حق آبه ی کرخه کاهش می یابد و سبب می شود زیست پالایی کرخه به خطر بیفتد که لازم است فعالان محیط زیست خوزستان بیانیه ای ارائه دهند و اعلام کنند با افزایش وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک در استان مخالف هستند.
این پژوهشگر و فعال محیط زیست در خصوص پتانسیل های کشاورزی خوزستان خاطرنشان کرد: مزیت نسبی خوزستان در چغندر قند ۹ برابر کاشت این محصول در خراسان رضوی است و باید به جای برنج محصولی در خوزستان کاشته شود که مزیت نسبی بیشتری در منطقه دارد.
درویش اضافه کرد: برخی از محصولات استراتژیک کشاورزی مانند گندم، جو، ذرت و برنج باید به انداره ی نیاز مردم کشور تولید شود و چیزی که خطرناک می باشد این است که در بخش کشاورزی بیشتر از این نیازها تولید و صادر کنیم، قرار نیست ما مشکل اشتغالزایی، کمبود پول و دلار را خود را با صادرات آب مجازی جبران کنیم زیرا این کار اشتباه است.
