شکر تر از نفت
شکر تر از نفت

 مرتضی آژند؛ کاوش اخبار: نام خوزستان با اقتصاد گره خورده و از آن به عنوان قلپ تپنده اقتصاد کشور یاد می‌شود و دلیل آن سهم دوم استان در تولید محصول ناخلاص داخلی کشور بعد از تهران است. استانی حاصلخیز که از آن به عنوان سرزمین نفت یاد می‌شود و سایر بخش‌های اقتصادی آن تحت الشعاع […]

 مرتضی آژند؛ کاوش اخبار: نام خوزستان با اقتصاد گره خورده و از آن به عنوان قلپ تپنده اقتصاد کشور یاد می‌شود و دلیل آن سهم دوم استان در تولید محصول ناخلاص داخلی کشور بعد از تهران است. استانی حاصلخیز که از آن به عنوان سرزمین نفت یاد می‌شود و سایر بخش‌های اقتصادی آن تحت الشعاع این برادر بزرگتر خود، چندان به چشم نیامده و از نقش حیاتی آنها در اقتصاد کشور غفلت شده است. نمونه‌ای از آن شرکت‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر در خوزستان است که آمار آن می‌گوید، شکرتر از نفت هستند.

سالانه دو تا 3 میلیون تن شکر در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد که نشان دهنده جایگاه مهم آن در سبد خانوار است. از این مقدار، حدود 1.5 میلیون تن در داخل تولید می‌شود که سهم خوزستان با ظرفیت تولید 700 هزار تن در سال، حدود 40 درصد از میزان تولیدی شکر در داخل است. در اهمیت تامین شکر مورد نیاز بازار همین بس که در چند وقت گذشته کمبود آن در بازار به مسئله‌ای برای کشور تبدیل شد و نگرانی و اعتراض‌هایی از سوی مردم به همراه داشت و همین کمبود هم باعث شد که قمیت آن چندین بار دچار تغییر شود و در واردات آن با توجه به مشکلات اقتصادی کشور و تحریم، مسائلی رخ دهد.

بر اساس آمار ارائه شده، اهمیت مزارع هفت گانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی در خوزستان آنجا روشن می‌شود که با تامین شکر مصرفی 28 میلیون نفر در کشور و سایر تولیدات جانبی مانند تولید 76 درصد الکل طبی کشور، تولید 10 هزار تنی خمیرمایه، تامین تخته صنعتی مصرفی بیش از 5 میلیون نفر، تامین گوشت قرمز به میزان 35 هزار تن با استفاده از خوراک دام تولیدی و تامین کاغذ مصرفی بیش از 5 میلیون نفر، از خروج بیش از 700 میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری می کند.

اهمیت این آمار و ارقام در شرایط تحریمی کشور که در آن نفت هم به سختی به فروش می‌رود و در واردات محصول و پرداخت بهای ارزی آنها مشکلاتی وجود دارد بیشتر خود را نشان می‌دهد. ویژه‌ تر آنکه همین آمار می‌گوید، مزارع هفت‌گانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی در خوزستان 20 هزار شغل مستقیم و 25 هزار شغل غیر مستقیم ایجاد کرده‌اند و  نقش مهمی در اشتغال استان دارند، آن‌هم استانی که رتبه دوم بیکاری را در کشور را دارد.

آمارهای قابل دفاع اقتصادی را که کنار بگذاریم به ایجاد و توسعه شرکت‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان انتقادهایی نیز وارد است که بیشترین آن مربوط به مسائل محیط زیستی است و به نوع برداشت این محصول و میزان مصرف آب آنها در شرایط خشکسالی بر می‌گردد. آتش زدن مزارع برای برداشت نیشکر و دود و خاکستری که از آن به مکان‌های جمعیتی اطراف این مزارع می‌رسد باعث انتقادهایی به نوع برداشت از مزارع شده است. هرچند که شرکت توسعه نیشکر می‌گوید که برداشت عمدتا بصورت سبز و با دستگاه هاروستر انجام می‌شود مگر در مواقعی که امکان برداشت سبز وجود نداشته باشد.

با در نظر گرفتن جمیع شرایط می‌توان گفت که شرکت‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان حداقل در شرایط کنونی، نقش مهمی در اقتصاد استان و کشور ایفاء می کنند هرچند که ظرفیت‌های آنها ناشناخته مانده و خدمات اقتصادی آنها به کشور کمتر معرفی شده است.

البته شرط پایداری و ماندگاری هر صنعتی آن است که خود را با آخرین دستاوردهای عملی و سخت افزاری روز دنیا در حوزه خود، بروزرسانی کند و مسائل محیط زیستی را به حداقل ممکن برساند و با مردم بومی که صنعت در آن مکان ایجاد شده، ارتباط دو سویه برقرار کند و برای آنها عایدی هم داشته باشد (توجه به مسئولیت‌های اجتماعی). اقداماتی که شرکت‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان برای ماندگاری باید آنها را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهد به ویژه در بحث چگونگی تامین آب این مزارع با توجه به خشکسالی های اخیر و پیش رو.