ابربدهکاران بانکی چطور وام هنگفت گرفتند و پس ندادند؟
ابربدهکاران بانکی چطور وام هنگفت گرفتند و پس ندادند؟

گرفتن یک وام بانکی برای هر فردی از اقشار مختلف مردم چنان سخت و دشوار است که باید برای گرفتن آن هفت خوان رستم را طی کرد و اگر یک قسط وام عقب بیفتد افراد با مسدود شدن حساب خود یا ضامنین مواجه خواهند شد اما در چنین سیستم بانکی به ظاهر سخت‌گیر، معدود افرادی هستند که با کمترین ضمانت وام‌های هنگفت می‌گیرند و از پرداخت اقساط خود به راحتی فرار می‌کنند.

گرفتن یک وام بانکی برای هر فردی از اقشار مختلف مردم چنان سخت و دشوار است که باید برای گرفتن آن هفت خوان رستم را طی کرد و اگر یک قسط وام عقب بیفتد افراد با مسدود شدن حساب خود یا ضامنین مواجه خواهند شد اما در چنین سیستم بانکی به ظاهر سخت‌گیر، معدود افرادی هستند که با کمترین ضمانت وام‌های هنگفت می‌گیرند و از پرداخت اقساط خود به راحتی فرار می‌کنند. اما چطور چنین چیزی امکان پذیر است و چه زمانی قرار است اسامی این ابربدهکاران بانکی اعلام شود؟ اما چطور چنین چیزی امکان پذیر است و چه زمانی قرار است اسامی این ابربدهکاران بانکی اعلام شود؟

اگر در گذشته از اختلاس‌های بزرگ بانکی مانند خاوری، شهرام جزایری و مه‌آفرید خسروی با ارقام سه هزار میلیاردی می‌شنیدیم، حالا رییس کل بانک مرکزی از حجم بدهی ۳۰ برابر آن ارقام پرده برداشته و اعلام کرده که این پول‌های هنگفت به جیب ۱۱ نفر رفته است.رئیس کل بانک مرکزی گفته: «۱۱ بدهکار بزرگ بانکی با ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی در کشور وجود دارد. متأسفانه منابع مالی بانکی وسوسه‌انگیز است و می‌تواند رانت ایجاد کند و به طور قطع عده‌ای تلاش می‌کنند تا از این منابع سو استفاده کنند.»همتی اعلام کرده: «ما باید سیستم بانکی و اعتبارسنجی درستی داشته باشیم تا جلوی رانت را بگیریم و برای این کار سه کار مهم را شروع کرده‌ایم.»

سه اقدامی که رییس کل از آن صحبت کرده در واقع نشان می‌دهد که چه خلا‌ها و منابع فسادی در سیستم بانکی کشور وجود دارد که چنین ابربدهکارانی از آن زاده شده است.رییس کل بانک مرکزی گفته: «بخش اول فعالیت ما اعتبارسنجی است که از طریق سامانه سمات انجام می‌شود و پس از این تمام بانک‌ها باید اعتبارات خود را در سامانه سمات ثبت کنند تا مشخص بشود تا چه مقدار اعتبار به چه شخصی اعطا شده است، همچنین ما کمیته مرکزی داریم که در آن در حال پیگیری بدهکاران بزرگ و معرفی آن‌ها به دستگاه قضا هستیم برای مثال هم اکنون ۱۱ بدهکار بزرگ با ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی وجود دارد که ما توانسته‌ایم به کمک این سامانه طی مدت کوتاهی ۳۰ هزار میلیارد تومان از اعتبارات در دست این افراد را بازپس بگیریم.در بخش دوم ما در حوزه محدودیت در ترازنامه بانک‌ها وارده شده‌ایم که از امسال به طور جدی این ترازنامه مانیتور شوند تا بانک‌ها نتوانند منابع خود را به سمت فعالیت‌های پر ریسک سوق دهند.

در بخش سوم هم ما فعالیت‌های بسیار خوبی را در حوزه کنترل تراکنش‌های بانکی و مبارزه با پول‌شویی انجام داده‌ایم که از سال ۹۷ شروع شده و همچنان در حال توسعه است و به طور قطع کمک خوبی به سازمان مالیاتی خواهد بود.»سه عنصر اعتبارسنجی، ترازنامه‌ها و تراکنش‌های بانکی دقیقا سه محلی است که در سیستم بانکی ایران به شکل رانتی درآمده و اقلیت مشتری بانک‌ها در برابر اکثریت مشتری‌ها بدون نیاز به آن‌ها وام‌های هنگفتی گرفته و بازنگردانده‌اند.مجید رضا حریری، فعال اقتصادی با اشاره به حجم بدهی ابربدهکاران بانکی می‌گوید: «این ۱۱ نفر که ۹۰ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها بدهکار هستند، تماما بیش از یک دهه قبل وام گرفته‌اند. سال ۹۰ هر متر مربع آپارتمان در تهران به طور متوسط ۱.۸ میلیون تومان بوده و امروز به ۲۶ میلیون تومان رسیده است. یعنی حدود ۱۴.۵ برابر و اگر این بدهکاران فقط ۷ درصد ارزش روز وام را بپردازند، مساله حل است.»

اسامی ابربدهکاران بانکی همچنان در هاله‌ای از ابهام
ماجرای ابربدهکاران بانکی، اما ماجرای امروز و دیروز نیست. سال ۱۳۸۵ بود، محمود احمدی نژاد در سفری استانی به اطراف تهران مهلتی ۱۵ روزه به بدهکاران بانکی داد تا بدهی هایشان را تسویه کنند. وی تهدید کرد در غیر این صورت اسامی آن‌ها را فاش خواهد کرد. فهرست مفسدان اقتصادی و بدهکاران بزرگ بانکی هیچ گاه از جیب محمود احمدی نژاد بیرون نیامد و حساب‌ها هم تسویه نشد، اما ادعای افشای نام بدهکاران بانکی به دولت بعد سرایت کرد.در سال ۱۳۹۲ نیز بانک مرکزی در گزارشی تاکید کرد: ” تعداد افراد دارای مطالبات غیر‌جاری بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان، ۶۱ نفر است که مجموعاً حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان (معادل ۹.۱۸ درصد از کل این بدهی‌ها) وام‌های بازپرداخت‌نشده گرفته‌اند.»

سال گذشته، اما رییس کل بانک مرکزی دست به تکرار همان حربه محمود احمدی نژاد شد و اعلام کرد اگر بدهکاران بانکی بدهی خود را تسویه نکنند، نام آن‌ها افشا خواهد شد.طی تمامی این سال‌ها، اما نه نامی از سوی دولت‌ها اعلام شد و نه ارقام بدهی‌ها به صفر رسید، بلکه حجم بدهی بالاتر و تعداد ابربدهکاران عصاره‌تر و چکیده‌تر شد، تا بالاخره در پایان دهه ۹۰ رییس بانک مرکزی خبر از بدهی ۹۰ هزار میلیارد تومانی آن هم فقط در بین ۱۱ بدهکار بزرگ داده است.

اما اینکه این بدهکاران چه کسانی هستند، هنوز راز مگویی است و در غیاب شفافیت بانک مرکزی حدس و گمان‌هایی در جریان است. اسامی مانند علی انصاری، م-ر مدیر عامل و رییس هیات مدیره شرکت معظم، مطلبی کاشانی به عنوان ابربدهکاران بانکی در رسانه‌ها مطرح شده است. در آخرین نمونه هم خضریان نماینده مجلس افشا کرد که بندر نفتی خلیج فارس به یک ابربدهکار بانکی واگذار شده است.پیش‌تر هم دبیر ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی با اشاره به رقم بالغ بر ۹۰ هزار میلیارد تومانی معوقات بانکی گفته بود: «اسامی بدهکاران بزرگ بانکی را داریم و اگر اجازه بدهند آن را اعلام می‌کنیم.»اما تاکنون هیچ نامی از ابربدهکاران بانکی به طور رسمی اعلام و منتشر نشده است.بسیاری بحران سیستم بانکی ایران را ناشی از وجود بدهکاران بزرگی می‌دانند که هر از چندی خبر فرار یا ورشکستگی‌شان درز پیدا می‌کند. هر چند بانک‌ها نیز به دلیل شکل وثایق دریافتی و شیوه اعطای تسهیلات در بسیاری از موارد در جایگاه متهم هستند، اما به نظر می‌رسد در شرایطی که ادعای شفاف سازی کار ویژه اقتصاد ایران تلقی می‌شود انتشار اسامی بدهکاران بزرگ بانکی که هزاران میلیارد تومان از منابع بانکی را بلوکه کرده‌اند، خواسته‌ای منطقی و معقول باشد، اما دولت فعلی و قبلی مشترکا از انجام آن سرباز زدند.

منبع : رویداد‌۲۴