تولید محصول جدید از ضایعات نیشکر

مدیر عامل کارخانه خمیرمایه و الکل رازی  اظهار کرد: اولین کارخانه بازیابی گاز بیو دی­اکسید کربن کشور در خوزستان آماده بهره­برداری است. به گزارش روابط عمومی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی، علی احتشامی در معرفی پروژه جمع آوری گاز CO2 گفت، هدف از راه اندازی این کارخانه اجرای ماده ۱۲ پروتکل کیوتو و کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای و مکانیزم توسعه پاک برای جلوگیری از گرمایش جهانی است.

علی احتشامی ادامه داد: اگر چه گاز دی­اکسید کربن جزو عناصر حیات است اما افزایش این گاز باعث آلودگی و تشدید اثر گلخانه­ای می­شود و بر همین اساس در این طرح گاز بیو دی­اکسید کربن حاصل از فرآیند زیستی بخش تخمیر کارخانه اتانول را جمع­آوری کرده و اولین کارخانه بازیابی گاز بیو دی­اکسید کربن کشور با ظرفیت­سازی و خالص­سازی یک هزار کیلوگرم بر ساعت گاز، انجام می­شود.

وی افزود: این طرح در سال ۹۴ به تصویب رسید و از شهریور ۱۳۹۵ عملیات اجرایی آن آغاز شده است. مدیرعامل شرکت خمیرمایه و الکل رازی اضافه کرد: با وجود تحریم­ها این طرح آماده بهره­برداری است و بزودی افتتاح می­شود و می­توان از این محصول در صنایع غذایی و بهداشتی و بخش­های مختلف صنعت استفاده کرد.

وی یکی دیگر از مهمترین برنامه­ های واحد الکل و خمیرمایه را در خصوص استفاده بهینه از پسماندهایی همچون ویناس عنوان کرد. مدیر عامل شرکت خمیرمایه و الکل رازی اضافه کرد: ما در تلاشیم که با انواع روش­ها بتوانیم از پسماندها، محصولات متنوع تولید کنیم. این ماده بدلیل اینکه فاقد فلزات سنگین می­باشد پساب خطرناکی محسوب نمی­گردد. دیدگاه و بیان ویناس به عنوان پساب صنعتی مبنی بر طرح های اشاره شده در زیر می­بایست تغییر یابد و همانگونه که تا سال ۱۳۸۵ از ملاس نیشکر با نام پسماند شرکت­های توسعه نیشکر یاد می­شد اما در حال حاضر همان پسماند منجر به تولید ۳۳ میلیون لیتر اتانول، ۴۰ هزار تن خمیرمایه فوری (خشک و تر) و ۷۵۰۰ تن Bio CO₂ مایع شده است نیز ویناس، خوراک ورودی به کارخانه صنعتی با هدف تولید نوین خواهد بود.

پساب صنعتی کارخانجات تولید الکل از ملاس تقریباً ۹۳-۸۸ درصد آن آب و درصد مابقی ماده خشک و مواد نامحلول می­باشد. ویناس سرشار از پتاسیم و سدیم می­باشد به همین دلیل دارای EC بالایی است و در مکان هایی با EC پایین مستقیم جهت تقویت خاک به زمین برگردانده می­شود، این کار در کشور برزیل و هند که منبع اصلی تولید نیشکر و صنایع جانبی آن می­باشند مشاهده و گزارش شده است. ویناس دارای مواد مغذی همچون فسفات­ها ونیترات­ها است که می­توانند به رشد گیاهان کمک شایانی نمایند.

توضیح اینکه ویناس به دلیل پتاسیم بالا به عنوان کود پتاس نیز قابل استفاده است. پساب صنعتی شرکت خمیرمایه و الکل رازی که تنها در فرآیند قندگیری در تولید خمیرمایه و الکل، تمام مشخصات ملاس نیشکر (رقیق) را حفظ کرده است؛ علاوه بر مواد اولیه ملاس نیشکر به دلیل ورود مخمرهای نان و مواد آلی که به عنوان مواد مغذی در فرآیندهای تولیدی به کار برده شده­اند دارای اسیدهای آمینه و پروتئین نیز می باشد که می­توان با ترکیب دانه­های روغنی به عنوان خوراک دام مغذی از آن استفاده کرد. همچنین به دلیل چسبندگی بالا از ویناس به عنوان مالچ گیاهی استفاده شده است و در جاده­ها و شنزارها پاشیده می­شود.

در حال حاضر با استفاده از روش­های تصفیه بیولوژیک و با کمک بایو راکتورهای بی هوازی از ویناس بیوگاز با خلوص ۶۰-۴۰ درصد متان استخراج می­کنند. با توجه به مشخصه ارزشمند این ماده بررسی در طرح­های تولید انواع آمینو اسید، کودهای شیمیایی، کودهای زیستی، محیط­های کشت میکروبی، خوراک دام، طیور و آبزیان، مالچ گیاهی، فوم آتش­نشانی، تقویت­کننده رشد گیاهان، گاز متان– انرژی الکتریسیته Bio gas (همان گونه که در زباله­های شهری و فضولات حیوانی از طریق تکنولوژی bio gas امکان استحصال آن فراهم آماده است)، اسید لاکتیک و ورمی کمپوست و کمپوست به نتایج قابل قبولی رسیده است.

شرکت خمیرمایه والکل رازی نیز با کمک شرکت­های دانش­بنیان، مشاورین، اساتید دانشگاه­ها و تکنولوژیست خارجی طرح­هایی در جهت استفاده و تصفیه ویناس در دست اجراء دارد که در حال حاضر مشغول بررسی طرح­های نیمه صنعتی و پروژه­های مرتبط با ویناس می­باشد و در صورت حصول نتایج مثبت در آن مقیاس، فاز صنعتی طرح­ها آماده اجرا خواهند بود.